Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie

Rodzinna piecza zastępcza

Rodzinna piecza zastępcza

Rodzinna piecza zastępcza

Uregulowania prawne dotyczące pieczy zastępczej są zawarte w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1426 z późn. zm). Ustawa ta określa zarówno zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, jak i zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej, traktując je jako dopełniające się i wzajemnie powiązane. Szeroko rozumianą profilaktykę, a więc pomoc rodzinie w opiece i wychowaniu dziecka oraz pracę z rodziną zdefiniowano jako zadanie gminy, a rodzinną i instytucjonalną pieczę zastępczą jako zadanie powiatu.

 W myśl powołanej ustawy piecza zastępcza jest sprawowana w formie rodzinnej (w rodzinie zastępczej) i instytucjonalnej (w placówce opiekuńczo-wychowawcze).

Rodzinna piecza zastępcza jest formą zapewnienia opieki dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Jest to przejściowa – okresowa forma opieki nad dzieckiem. W rodzinach zastępczych umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub gdy władza ta została im ograniczona. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu i po uzyskaniu zgody rodziców zastępczych.

 

Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

  1)   rodzina zastępcza:

a)  spokrewniona,

b)  niezawodowa,

c)  zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna;

  2)   rodzinny dom dziecka.

Wszystkie rodziny na ich wniosek mogą być wspierane na określonych zasadach przez rodziny pomocowe.

Rodzina zastępcza zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:

  • traktuje dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
  • zapewnia dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
  • zapewnia kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;
  • zapewnia rozwój uzdolnień i zainteresowań;
  • zaspokaja jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
  • zapewnia ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
  • umożliwia kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Prawa dziecka w rodzinie zastępczej

Dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej ma w szczególności prawo do:

  • utrzymywania osobistego kontaktu z rodziną naturalną i powrotu do rodziny naturalnej,
  • traktowania w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości,
  • praktyk religijnych zgodnych z wolą rodziców i potrzebami dziecka,
  • kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i indywidualności, zabawy i wypoczynku,
  • pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia,
  • wiedzy o swoim pochodzeniu, dostępu do informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą.

Tworzenie rodzin zastępczych

Kto może ubiegać się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy:

  1)   dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;

  2)   nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;

  3)   wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;

  4)   nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;

  5)   są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone:

  1. zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz
  2. opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawioną przez psychologa, który posiada co najmniej wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2-letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym;

  6)   przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

  7)   zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:

a)  rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,

b)  właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,

c)  wypoczynku i organizacji czasu wolnego;

  8)  nie figurują w bazie danych Rejestru Przestępstw na Tle Sekusalnym z dostępem ograniczonym.

Ponadto pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo, a w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej należy złożyć samodzielnie w Sądzie Rejonowym Wydział Rodzinny i Nieletnich w dwóch egzemplarzach. (wniosek do pobrania) Do wniosku należy dołączyć przede wszystkim:

  • odpis aktu małżeństwa (w przypadku małżonków),
  • odpis aktu urodzenia dziecka obejmowanego pieczą zastępczą,
  • zaświadczenie o wysokości uzyskiwanego dochodu,
  • zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia,
  • poświadczenie zameldowania,
  • zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dla rodzin zastępczych.

O czym powinno się pamiętać stając się rodziną zastępczą

Rodzinę zastępczą tworzy się w celu zapewnienia dziecku (dzieciom) opieki z powodu wystąpienia w ich rodzinach różnego rodzaju sytuacji kryzysowych. Celem działania rodziny zastępczej jest wzmocnienie rodziny naturalnej, tak aby dziecko mogło do niej powrócić wzmocnione i wyposażone w umiejętności, np. tworzenia trwałych związków emocjonalnych. Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy opiekunami, a dzieckiem (w przeciwieństwie do adopcji, inaczej zwanej przysposobieniem). Oznacza to, że dziecko przyjęte do rodziny nie staje się dzieckiem tej rodziny, nie powstają też obowiązki i uprawnienia alimentacyjne czy dotyczące dziedziczenia, stan cywilny dziecka nie ulega zmianie, dziecko nie przyjmuje nazwiska opiekunów, a rodzina zastępcza nie przyjmuje pełni władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

 Adopcja a rodzina zastępcza

W odróżnieniu od rodziny zastępczej, rodzina adopcyjna przyjmuje dziecko na stałe i traktuje je jako pełnoprawnego członka rodziny. Rodzice adopcyjni mają pełnię władzy rodzicielskiej wobec przysposobionego dziecka i nie udziela się im żadnej pomocy finansowej na jego utrzymanie.

Po orzeczeniu adopcji przez sąd, ustają wszelkie prawa i obowiązki adoptowanego dziecka wobec jego rodziny naturalnej, jak i prawa rodziny wobec dziecka. Kandydaci na rodziców adopcyjnych są przygotowywani do tej roli w ośrodkach adopcyjnych według zatwierdzonych programów szkoleń.

Formy rodzinnej pieczy zastępczej

W myśl powołanej ustawy funkcjonują obecnie:

Rodziny spokrewnione, w których opiekę i wychowanie nad dzieckiem przejmują członkowie rodziny dziecka zobowiązani do jego alimentacji, tj. wstępni (dziadkowie, pradziadkowie) lub rodzeństwo. Spokrewnionej rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania dziecka na każde umieszczone w niej dziecko.

Rodziny niezawodowe, które tworzone są przez małżeństwo lub osobę niepozostającą w związku małżeńskim niebędące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, w tym przez osoby z dalszej rodziny lub też zupełnie obce (niespokrewnione z dziećmi). Niezawodowej rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie pieniężne na każde umieszczone w niej dziecko.

W rodzinie zastępczej niezawodowej lub zawodowej w tym samym czasie może przebywać łącznie nie więcej niż 3 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletniość przebywając w pieczy zastępczej. W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej licznego rodzeństwa jest dopuszczalne umieszczenie większej liczby dzieci.

 

Rodziny zawodowe otrzymują oprócz świadczenia pieniężnego na utrzymanie każdego umieszczonego w niej dziecka w wysokości nie niższej niż kwota 1.361 zł, a także wynagrodzenie w wysokości:

  1. 4.100 zł brutto miesięcznie – w przypadku rodziny zastępcznej zawodowej oraz prowadzącego rodzinny dom dziecka;
  2. 5.084 zł brutto miesięcznie – w przypadku rodziny zastępcznej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego.

W zawodowej rodzinie zastępczej umieszcza się dzieci na pobyt długoterminowy lub – w przypadku rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego – na pobyt okresowy, do czasu unormowania sytuacji dziecka, nie dłużej niż na okres 4 miesięcy (w szczególnych sytuacjach pobyt może być przedłużony do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o powrót dziecka do rodziny, przysposobienie lub umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej). W przypadku tego typu rodzin wysokość wynagrodzenia jest zależna od liczby i stanu zdrowia umieszczonych dzieci, przy czym rodzina zastępcza otrzymuje wynagrodzenie także za okres pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka.

Rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna obejmuje opieką w szczególności dzieci niedostosowane społecznie oraz dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności, tj. z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji, a także małoletnie matki z dziećmi.

W rodzinnym domu dziecka może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej (lub w razie konieczności  liczniejsze rodzeństwo).

 W rodzinie pomocowej może być umieszczone dziecko w przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem w związku z wypoczynkiem, udziałem w szkoleniu lub pobytem w szpitalu oraz w wyniku nieprzewidzianych trudności lub zdarzeń losowych w rodzinie zastępczej. Rodziną pomocową może być:

- rodzina zastępcza niezawodowa, zawodowa lub prowadzący rodzinny dom dziecka,

- małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim przeszkoleni do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub rodziny przysposabiającej.

Pomoc pieniężna przysługująca rodzinie zastępczej

Rodzinie zastępczej przysługuje comiesięczne świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka w wysokości odpowiedniej do sprawowanej formy opieki, tj.:

  • 899 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej;
  • 1.361 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka.

Przy ustalaniu wysokości świadczenia uwzględnia się niepełnosprawność dziecka oraz niedostosowanie społeczne – na rzecz takich dzieci kwota świadczenia jest o 274 zł wyższa.

Ponadto rodzinie zastępczej starosta może przyznać:

1)   dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6. do 18. roku życia – raz w roku;

2)   świadczenie na pokrycie:

  • niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo,
  • wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki – jednorazowo lub okresowo.

3) środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – rodzinie zastępczej niezawodowej i zawodowej;

4) świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – raz do roku – rodzinie zastępczej zawodowej.

Pełnoletni wychowanek rodziny zastępczej może za zgodą rodziców zastępczych pozostać w rodzinie, która pełniła funkcję rodziny zastępczej również po osiągnięciu pełnoletności nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia i pod warunkiem, że się uczy. W tym przypadku rodzinie nadal wypłacana jest wyżej opisana pomoc pieniężna.

Rodziny zastępcze mogą zrezygnować z przysługującej pomocy pieniężnej. W przypadku gdy rodzina zastępcza nie ponosi kosztów utrzymania dziecka w związku z jego pobytem w domu pomocy społecznej lub innej placówce całodobowej opieki, otrzymuje pomoc pieniężną w wysokości 20% przysługującego jej świadczenia.

 

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz.U.2023 poz.1426)​

Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wysokości kwot świadczeń przysługujących rodzinie zastępczej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka oraz wysokości pomocy dla osoby usamodzielnianej z dnia 27 marca 2023 r. (M.P. z 2023 r. poz. 296)

Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 marca 2021 r. w sprawie wysokości kwot świadczeń przysługujących rodzinie zastępczej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka oraz wysokość pomocy dla osoby usamodzielnianej.

OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 15 września 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o pomocy społecznej

OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 9 marca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 roku, Nr 274, poz. 1620),

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2009 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 127 poz. 1055),

Zarządzenie Nr 58/2011 Starosty Hrubieszowskiego z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie wyznaczenia organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Zarządzenie Nr 8/2014 Starosty Hrubieszowskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie zasad przyznawania świadczenia na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnym.

Zarządzenie Nr 14/2014 Starosty Hrubieszowskiego z dnia 12 maja 2014 r. w sprawie określania zasad przyznawania dofinansowania i świadczeń dla rodziny zastępczej oraz dla prowadzącego rodzinny dom dziecka, wynikających z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Uchwała nr XL/339/2022 Rady Powiatu w Hrubieszowie z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie podwyższenia wysokości wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych

Uchwała nr XL/345/2022 Rady Powiatu w Hrubieszowie z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie określenia wynagrodzenia dla prowadzącego rodzinny dom dziecka

 

Dokumenty do pobrania:

Wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej

Zegar

Kalendarz

Lista wydarzeń w miesiącu Marzec 2024 Brak wydarzeń w tym miesiącu.

Imieniny

Imieniny: